ارزیابی روش های قطعی و زمین آمار در پهنه بندی غلظت ذرات معلق (PM2.5 و PM10) با استفاده از GIS: مطالعه موردی، شهر سبزوار

زمینه و هدف: امروزه زندگی افراد به خاطر آلاینده های متعدد وارد شده به اتمسفر ناشی از اقدامات انسانی و فعالیت های بیولوژیکی در معرض خطر است. از دیدگاه بهداشت عمومی ذرات معلق یکی از آلاینده های اصلی هوا می باشد. هدف از این پژوهش ارزیابی روش های میان­یابی مکانی جهت تعیین غلظت سطحی ذرات معلق PM10و PM2.5 در شهر سبزوار و در نتیجه، انتخاب مناسب ترین روش میان­یابی به منظور تهیه نقشه های پهنه بندی ذرات معلق در محیطGIS  است. مواد و روش ها: اندازه گیری ذرات معلق PM2.5 و PM10 توسط دستگاه مونیتورینگ گرد و غبار محیطی مدل Haz-Dust EPAM5000، در  48 ایستگاه سطح شهر انجام شد و پس از اطمینان از صحت آماری آن­ها در محیط نرم افزاری ARC GIS  توسط افزونه زمین آماری در منطقه مورد مطالعه (شهر سبزوار) به روش های کریجینگ (Kriging)، وزن دهی فاصله معکوس (IDW) پهنه بندی و ارزیابی شد. در نهایت با توجه به مقادیر خطایی که هر الگوریتم پس از میان­یابی نشان داد بهترین روش از بین روش های میان­یابی مورد آزمون انتخاب شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان دهنده این بود که بین روش های زمین آمار و قطعی تفاوت چندانی بین روش های قطعی و زمین آمار به لحاظ مقادیر مربع میانگین ریشه دوم (Root Mean Squared (RMS)) و همچنین میانگین قدر مطلق درصد خطا (Mean Absolute Percentage Error (MAPE)) وجود ندارد هر چند که این میزان برای روش های قطعی کم­تر می باشد. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد که مناسب­ترین روش میان­یابی برای پهنه بندی غلظت ذرات معلق PM2.5 و PM10 روش قطعی با تابع IDW می باشد.